Każdego dnia staramy się dbać o siebie uprawiając aktywność fizyczną, dobrze się odżywiając i stosując różne suplementy, aby tylko zachować zdrowie. Nie zdajemy sobie jednak sprawy z tego, że nawet jeśli jemy „odpowiednie” produkty możemy być narażeni na niedobry witamin, minerałów czy jakichś frakcji tłuszczów… Tak! Tak! Dobrze widzicie! Dobrze zbilansowana dieta powinna być urozmaicona, a nasze menu bogate w różne produkty. W tym artykule chciałbym Wam przedstawić jak ważne w diecie są kwasy tłuszczowe Omega-3 i jak często ich podaż w naszej diecie jest dużo poniżej normy.
Kwasy Omega-3 mają fundamentalne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Stanowią wyjątkowy budulec naszych komórek. Dzięki nim błona komórkowa lepiej funkcjonuje, a to usprawnia wszystkie procesy życiowe. Biorą udział w stymulowaniu licznych procesów życiowych. Syntetyzują substancje biologicznie czynne niezbędne do regulacji pracy układu sercowo-naczyniowego, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, przewodu pokarmowego, układu oddechowego oraz nerek i narządów rozrodczych. Niedobory skutkują upośledzeniem wielu czynności organów wewnętrznych, zwiększoną podatnością na infekcje, oraz chorobami skórnymi.
Kwasy Omega 3 należą do rodziny Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT). Nasz organizm nie jest w stanie ich samodzielnie wytworzyć, więc muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Występują trzy typy kwasów tłuszczowych Omega 3 biorących udział w ludzkiej fizjologii:
• kwas α-linolenowy ALA – występuje w olejach roślinnych – np. w oleju lnianym i oleju konopnym;
• kwas eikozapentaenowy EPA oraz kwas dokozaheksaenowy DHA – występują w olejach z ryb morskich – np. w oleju z kałamarnicy czy z kryla.
W organizmie z kwasu ALA syntetyzowane są kwasy EPA i DHA w obecności witaminy B3, B6, C oraz cynku i magnezu. Pamiętajmy też, że Omega 3 są kwasami bardzo nietrwałymi, wrażliwymi na światło i temperaturę. Dlatego też oleje z wysoką ich zawartością należy przechowywać w lodówce, w szczelnym opakowaniu i spożywać tylko na zimno.
NAJWAŻNIEJSZE są proporcje:
Ważnym w perspektywie zdrowia i dobrego samopoczucia jest zrównoważony stosunek kwasów Omega 6 (powszechnych w naszej diecie) do Omega 3. Badania wykazują, że najlepszy stosunek kwasów tłuszczowych Omega 6 do Omega 3 jest od około 2:1 do 6:1.
Ale dlaczego proporcje są takie ważne?
Kwasy Omega 6 choć również należą do NNKT i pełnią bardzo ważne funkcje w naszym organizmie to, gdy są w nadmiarze, ułatwiają produkcję hormonów pro-zapalnych. Natomiast kwasy Omega 3 wypierając nadmiar kwasów Omega 6 z tkanek i ograniczając ich reaktywność z enzymami działają hamująco na stan zapalny.
Kwasy Omega 3 pełną niezastąpioną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu krążenia. Zmniejszają ryzyko występowania chorób układu sercowo-naczyniowego. Wspomagają profilaktykę chorób wieńcowych. Regularnie przyjmowane zmniejszają ryzyko wtórnych oraz pierwotnych zawałów serca nawet o o 42%! Ponadto:
• przeciwdziałają arytmii serca;
• mogą zapobiec migotaniu przedsionków w przypadku zawału;
• zapobiegają arteriosklerozie;
• mają zdolność rozrzedzania krwi redukując jej lepkość i zmniejszając jej nadmierną krzepliwość;
• uniemożliwiają przyklejanie się krwinek do uszkodzonych ścian naczyń krwionośnych, przez co zapobiegają powstawaniu zakrzepów i zatorów, zmniejszając ryzyko udaru niedokrwiennego u osób starszych;
• przeciwdziałają stwardnieniu ścian tętnic poprzez zapobieganie procesom zapalnym;
• są niezbędne do prawidłowego transportu lipidów, obniżają poziom LDL i podnoszą poziom HDL, hamują rozwój miażdżycy i przywracają równowagę w zaburzeniach przemiany cholesterolu;
• stabilizują podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, obniżają częstość akcji serca i poprawiają odporność na zmienność rytmu serca;
• pomagają zapobiegać małopłytkowości (tzw. trombocytopenii) czyli zmniejszaniu się ilości krwinek płytkowych chroniąc przed: skazą krwotoczną, skłonnością do krwawień i wybroczyn oraz upośledzeniem zatrzymania krwawienia;
• poprawiają funkcję makro i mikro krążenia u pacjentów z cukrzycą typu 2;
• symulują krążenie krwi u osób chorych na żylaki zwiększając rozpad fibryny (substancji biorącej udział w krzepnięciu krwi);
• są skuteczną bronią przeciwko tak poważnej chorobie jaką jest białaczka szpikowa. (Obecne leki nie prowadzą do całkowitego wyleczenia z tej choroby, a jedynie przedłużają pacjentowi życie. Przełomowe badania na zwierzętach dają jednak sporą nadzieję na to, iż wielokierunkowe działanie kwasów Omega 3 w walce z białaczką zostanie ostatecznie udowodnione naukowo.
• ostatnie badania wykazały, że kwasy Omega 3 zmniejszają śmiertelność u osób z sepsą lub wstrząsem.
Mózg zbudowany jest aż w 60% z kwasów tłuszczowych z czego 25% to kwasy Omega 3. Dlatego też są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania centralnego systemu nerwowego. Poprawiają ukrwienie mózgu i usprawniają przepływ bodźców nerwowych między substancją szarą i białą. W dużym stopniu odpowiadają za sprawność myślenia, rozumienia, zapamiętywania oraz poprawiają koncentrację, uwagę i kreatywność! Ochraniają centralny system nerwowy i łagodzą wiele chorób neurologicznych. Dodatkowo:
• poprawiają ukrwienie mózgu i usprawniają przesyłanie sygnałów nerwowych;
• wpływają na zmniejszenie uszkodzeń nerwów będących przyczyną drętwień oraz drżenia;
• zabezpieczają przed uszkodzeniami nerwów przy cukrzycy i stwardnieniu rozsianym;
• pomagają w leczeniu zwyrodnieniowej choroby parkinsona;
• polepszają samopoczucie poprzez zwiększenie poziomu serotoniny – neuroprzekaźnika wpływającego pozytywnie na nasze samopoczucie;
• pozwalają utrzymywać dobrą formę umysłową ludzi starszych, oraz zmniejszają ryzyko choroby Alzheimera i demencji;
• wspomagają leczenie schorzeń psychicznych: schizofrenii, dysleksji, dystrakcji, autyzmu, depresji oraz manii w zaburzeniu dwubiegunowym;
• zwiększają działanie leków przeciwdepresyjnych i zmniejszają wahania nastroju u chorego;
• poprawiają stan zdrowia u osób z padaczką;
• pozytywnie wpływają na kształtowanie się i rozwój mózgu oraz całego układu nerwowego płodu, co pozytywnie wpływa na intelekt i kreatywność;
• symulują poprawny rozwój ruchowy niemowlęcia.
Kwasy Omega 3 są niezmiernie ważne dla prawidłowej przemiany materii. Pełnią szczególną rolę w oddziaływaniu na procesy metaboliczne, oraz na systemy regulujące przemiany biochemiczne w komórkach i tkankach. Mają działanie rozkurczowe i żółciopędne oraz dzięki właściwościom przeciwzapalnym łagodzą stany zapalne jelit.
• chronią przed chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy;
• są pomocne w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego: zapalenia jelit, choroby wrzodowej żołądka czy dwunastnicy;
• wzmacniają, nawilżają, uszczelniają i regenerują błony śluzowe przewodu pokarmowego;
• są pomocne w walce z zaparciami;
• uniemożliwiają powstanie kamieni żółciowych oraz rozpuszczają już istniejące;
• przyspieszają metabolizm oraz usprawniają procesy spalania tkanki tłuszczowej jednocześnie zapobiegając jej odkładaniu;
• zapobiegają cukrzycy (nawet o 33% mniej zachorowań u osób na diecie bogatej w Omega 3);
• mają działanie odwracające insulino-odporność, co jest istotne w walce z cukrzycą;
• zmniejszają częstość wystąpienia nowotworu trzustki i jelita grubego;
• używane w leczeniu przewlekłego zapalenia wątroby typu C.
Kwasów Omega 3 potrzebujemy także, aby mieć zdrowe kości. Ułatwiają wchłanianie wapnia do tkanki kostnej zwiększając wytrzymałość kości. Chronią przed zapaleniem stawów, łagodzą bóle oraz sztywność towarzyszące chorobom reumatycznym.
• łagodzą objawy choroby zwyrodnieniowej stawów, reumatoidalnego zapalenia stawów, oraz innych schorzeń stawowo–kostnych;
• sprzyjają likwidacji przewlekłych stanów zapalnych;
• zwiększają skuteczność leków przeciwzapalnych;
• zmniejszają resorpcję kości (utratę masy kostnej) wspomagając profilaktykę i leczenie osteoporozy. Badania wykazały, że nadmiar kwasów tłuszczowych Omega 6 w stosunku do Omega 3 są przyczyną zwiększonej symulacji resorpcji kości.
Kwasy Omega 3 zapewniają prawidłową pracę systemu immunologicznego, poprzez regulację poziomu cytokin, których podwyższony poziom sprzyja rozwojowi wielu chorób. Zwiększają naturalną odporność organizmu oraz zapobiegają:
• chronicznym zapaleniom;
• autoagresji systemu immunologicznego;
• alergiom;
• powstawaniu nowotworów.
Układ oddechowy:
Redukują dolegliwości chorób dróg oddechowych: astmy i alergii wziewnej oraz:
• zmniejszają ryzyko zachorowania na zapalenie płuc i nowotwór;
• u pacjentów z mukowiscydozą zmniejszają zapalenia i działają ochronnie przed nadprodukcją śluzu;
• eliminują stany zapalne górnych dróg oddechowych;
• mają korzystny wpływ na czynność płuc u sportowców (zmniejszają zużycie tlenu podczas ćwiczeń).
Kwasy Omega 3 znakomicie działają jako profilaktyka raka prostaty – u mężczyzn, oraz piersi i macicy – u kobiet. Mają również hamujący wpływ na wzrost już powstałego nowotworu i tworzenia się przerzutów. Mogą być pomocne w zapobieganiu odrzuceniu przeszczepu nerek (badania trwają). Mają ogromne znaczenie dla kobiet ponieważ:
• wykazują pozytywny wpływ na cykl miesiączkowy (Blokują prostaglandyny, uwalniane podczas miesiączki, zwiększające jej obfitość);
• zmniejszają ból związany ze skurczami menstruacyjnymi;
• zapobiegają bezpłodności wywołanej zespołem policystycznych jajników;
• zwiększają prawdopodobieństwo sukcesu prawidłowego wszczepienia się zapłodnionych in vitro jajeczek;
• zmniejszają ryzyko wystąpienia niedorozwoju umysłowego i chorób psychicznych u dziecka w łonie matki;
• zapobiegają przedwczesnemu porodowi (ryzyko spada nawet o o 50%);
• zmniejszają ryzyko wystąpienia depresji poporodowej;
• łagodzą skutki uboczne stosowania hormonalnej terapii zastępczej;
• łagodzą objawy menopauzy (Mają wpływ na zdrowie serca, piersi, kości. Równoważą skoki nastrojów. Redukują suchość pochwy. Poprawiają kondycję skóry i włosów. Zmniejszają bóle stawów i suchość oczu oraz uderzenia gorąca.).
Kwasy Omega 3 są niezmiernie potrzebne do prawidłowego rozwoju oka, dlatego ich niedobór może powodować poważne wady wzroku. Chronią komórki nerwowe w oku, nie dopuszczając do zwyrodnienia plamki żółtej (głównej przyczyny utraty wzroku przez osoby starsze). Ponadto są nieodzowne w leczeniu zespołu suchego oka.
Skóra, włosy i paznokcie:
Kwasy Omega 3 poprawiają stan skóry, ujędrniają ją, a nawet wygładzają zmarszczki. Mogą być stosowane również zewnętrznie.
• pomagają w walce z atopowym zapaleniem skóry, łuszczycą i trądzikiem;
• leczą odleżyny, owrzodzenia i czyraki;
• przyspieszają regenerację naskórka i skóry właściwej;
• pomocne przy kuracji zapobiegającej wypadaniu włosów;
• symulują zdrowy wzrost włosów;
• przyspieszają tempo gojenia się oparzeń;
• wzmacniają paznokcie oraz chronią je przed rozdwajaniem i łamaniem.
Mam nadzieję, że teraz komponując swoje menu uwzględnicie w niem porcję łososia, orzechy włoskie czy dobrej jakości olej lniany.
